Çocuklar genelde 2,5-3 yaş gibi konuşmaya başlamaktadırlar. Fakat gelişen teknoloji televizyon, bilgisayar gibi etkenler, çocukların dış dünyaya daha çabuk açılmasını sağladığı için bu yaş sınırı şu an 1,5 -2 yaş gibi olmaya başlamıştır. Yalnız dikkat edilmesi gereken bir hususta çocukları televizyon ve bilgisayar karşısında çok fazla tutmak, gelişimlerini kötü etkilediği için buna dikkat edilmelidir. Eğer ailenizde genetik geç konuşma varsa çocuğunuzda geç konuşabilir. Fakat yinede en geç 2,5 yaşına geldiğinde bazı kelimeleri söylemeye başlamalıdır. Eğer hiç bir kelime konuşmuyorsa bunu dikkate alın. İlk önce çocuğunuzu KBY doktoruna götürün işitme problemi var mı? Nörolojik bir problemi var mı? Bunlardan emin olduktan sonra çocuğunuz bir çocuk gelişim uzmanına gösterin. Zaten uzman çocuğunuzu tüm tektikneklerden geçirecektir. Konuşamayan çocuk kendini ifade edemediği için saldırganlaşır, kavgacı bir çocuk olur. Dışarıdan belki haşere bir çocuk zannedilse de aslında çocuğun altta yatan sorundan dolayı bunları yaptığı göz ardı edilmemelidir.
Genelde kız çocukları erkek çocuklarına göre daha önce konuşmaya başlamaktadır. Uzmanlar ailenin çocukla konuşmasını, iletişim konusunda çocuğunuzla onun boyuna inerek konuşmasını söylemektedir. Ve konuşma terapistine yönlendirmektedir. Konuşma terapistleri çok pahalı olduğu için aileler ya gidememekte ya da devletin önerdiği yerde çok sıra beklemektedirler. Peki çocuğunuza evde nasıl konuşma terapisi verebilirsiniz?
Eğer bütçeniz varsa yaklaşık 100 tl tutarında Cağaloğlu’nda satılan İngilizce resimli (aslında bunlar ingilizce öğrenmek için yapılan) kartlar var. Bu kartlar eylemler,renkler,hayvanlar,bitkiler,eşyalar gibi kategorilerden oluşmaktadır. Ama eğer bütçeniz yoksa anlatacağım terapiyi evdeki eşyalardan ya da alacağınız bir kaç hikaye kitabındaki resimlerden ya da hiç birşey mi bulamadınız kendiniz resim çizip anlatabilirsiniz.
Bu kartların bir tarafında resim, diğer tarafı boştur. Eğer çocuğunuzun fiziksel ve ruhsal olarak konuşmaması için bir engel bulunmadıysa bu terapiyi evde kolaylıkla yapabilirsiniz.
Şimdi konuşma terapisini nasıl yapacağımıza geçelim.
İlk önce çocuğunuz neyi biliyor neyi bilmiyor bunu tespit edin. Yani tek kelimemi konuşuyor, iki kelimemi ve ya eylemleri biliyor mu? Bunu tespit ettikten sonra terapiye başlıyabilirsiniz. Mesela şu an çocuğunuzun bir kaç kelime bildiğini farzedelim. Nerden başlarız? Ne yaparız?
Bahsettiğim kartlar resimli olduğu için çocukların dikkatini çekmektedir. Eşyalar kategorisinden çocuğunuzun günlük hayatta gördüğü koltuk, bardak,kaşık gibi görebileceği basit eşyaları seçin. Ve o kartları elinize alın. Çocuğunuz kartları rahatça görebilmeli ilk terapide sadece eşyanın adını söyleyin. Mesela ilk terapide tencere deyin. Kelimeleri heceleyerek, (ten-ce-re) onun iyi anlamasını sağlamak için bir kaç kez tekrarlayın. Bu terapiler ilerdikce iki heceye “çelik tencere” , üç hece “küçük çelik tencere” ya da renkleri öğretiyorsanız “siyah çelik tencere” gibi cümlelerinizi değiştirin. Bunu günlük hayatın içinde çocuğunuza da uygulayın. Ben bu terapiyi oğluma yaptığımda o arabaları çok sevdiği için arabalı resimlerden başlamıştım. İlk “adam araba yıkıyor” kelimesiyle başlamıştım. Çünkü iki kelime kullanabiliyor. Uzun cümleler kuramıyor ve kendini iyi ifade edemiyordu. Bu kelime sonra “adam sarı araba yıkıyor” olarak çoğaldı. Bu örnekteki gibi sizde cümleler kurup öğreteceğiniz hangi konu ise ona yoğunlaşmalısınız. Bir kaç hafta sonra sokakta oğlum bana dönerek “adam araba yıkıyor” dedi. Bir baktım sokağın başında bir adam gerçekten araba yıkıyor. Çok mutlu olmuştum. Sizlerde bunu başarabilirsiniz!
Çocuğunuza bir anaokulu eğitimi aldırma imkanınız varsa oradaki sosyal ortam konuşma hızını olumlu etkileyecektir. Hangi sorunla karşılaşırsanız karşılaşın anne olarak sizin her zaman daha fedakar davranmanız gerekmekte. İnanıyorum ki bir annenin yapamıyacağı hiçbir şey yok. Sadece kendinize inanın.
